Sección dedicada a mostrar dinámicas normalizadoras propias, do noso ENDL, pero tamén a dar conta de persoeiros, entidades, organizacións… que se moven no mesmo campo ca nós, o da normalización das linguas minorizadas. Aproveitamos tamén este espazo para presentar información sobre distintas linguas minorizadas no mundo.
Fai uns días entrei nunha tenda. Ata aí, nada fóra do normal. O que contarei a continuación é o tema sobre o que tratará este artigo: nela, atopeime cunha tableta onde podías opinar sobre o establecemento, concretamente H&M, a través dunha serie de preguntas. Coa intención de completar o cuestionario, decidín comezar, pero antes de facelo era necesario escoller a lingua na que o querías facer. Aquí está o importante: entre estas linguas atopábase o galego.
O problema reside no seguinte feito: por unha banda, este acontecemento é moi positivo, xa que contribúe á normalización lingüística, pois permite utilizar o galego nese ámbito; pero por outra, ademais de que había importantes faltas ortográficas nas preguntas e nas respostas, resultou que @s caixeir@s se dirixían a min en castelán, o que non facilita acadar ese obxectivo. A iso súmaselle a situación de diglosia que presenciei no mesmo establecemento, pois moitas persoas galegofalantes cambiaban de lingua ao chegar á caixa, debido aos prexuízos lingüísticos.
O pasado sábado vinte tivo lugar na sala Arcos Moldes do Auditorio de Rianxo, ás oito e media da tarde, a obra de teatro Pelos na lingua, cuxo elenco estaba formado por Toño Casais, María Ordóñez e Artur Trillo, do grupo teatral Talía, á que asistín, ao igual que moitos dos meus compañeiros e compañeiras.
Probablemente o lector ou lectora estea a preguntarse sobre que trata o espectáculo, mais con ese título non é moi complicado adiviñar o tema da obra: a lingua (galega). Como o propio grupo indica, está destinada a todo o mundo, independentemente da súa posición respecto á lingua: aos galego falantes, aos que non o son, aos que queren selo pero non se atreven, aos que si queren selo e tomaron esa determinación, aos que non o falan porque non o saben falar ben, aos que lles dá igual que se fale ou non, aos que pensan que o galego debería ser a lingua universal, aos que pensan que o inglés debería ser a lingua universal, aos que cren que a maioría dos galegos falan castelán, aos que cren que a maioría dos galegos falan galego, a políticos, a mestres, a alumnos, a actores, a actrices, a carpinteiros, a carpinteiras, a todos e a todas. Ao mundo enteiro, independentemente da súa lingua.
A continuación, vou contar a obra escena por escena. Digo isto para que sirva como aviso a navegantes para que, se alguén quere desfrutar da mesma, se dirixa ao último parágrafo para non ter que sufrir un spoiler. A obra comezou coas dúas personaxes masculinas explicando que ían “falar dela”, referíndose á personaxe feminina, vestida co traxe tradicional galego, que saíu de detrás do biombo, a cal, simbolizaba a lingua galega. Logo, esta, comezou a quitar a roupa que levaba, para deixar ver un vestido negro co que interpretou a unha moza que discutía cos seus proxenitores, pois acababan de
saber que a súa filla, castelanfalante durante toda a súa vida, nada máis chegar a Santiago, entendendo aquí que se atopaba estudando na Universidade, comezara a falar galego. Esta situación deulles pé para amosarlle ao público algúns dos prexuízos máis comúns contra o galego: o galego é un idioma imposto (os pais dinlle que é pola imposición del gallego) ou a falta de utilidade do galego (con el gallego no vas a ningún sitio). Ademais, cando ela lles responde en galego, eles dinlle que parece que ten pelos na lingua.
No comezo de século, o galego é a lingua de comunicación oral maioritaria, vinculada aos sectores rural e mariñeiro, aínda que comeza a perder falantes. O castelán é a lingua hexemónica entre as clases dirixentes e nos ámbitos formais e o galego está excluído do ensino e dos medios de comunicación. Diversos grupos culturais e políticos loitarán neste período pola recuperación do galego como lingua culta, destacando as Irmandades da Fala.
As Irmandades da Fala fúndanse na Coruña o 18 de maio de 1916 da man de Antón Villar Ponte co obxectivo de defender a dignificación e a ampliación de usos da lingua. O seu voceiro era A nosa terra e ademais das reivindicacións culturais, presentan un ideario político ben definido que supón o inicio do nacionalismo.
En canto á súa actividade cultural, potencian o uso do galego en todo tipo de ámbitos (ensino, xustiza, prensa, tradución de obras da literatura universal…), fundan editoriais e publicacións periódicas en galego, publican Algunhas normas pra unificazón do idioma galego e un dicionario castelán-galego, impulsan o teatro pola súa importancia normalizadora e social e poñen en marcha o Seminario de Estudos Galegos.
Aquí tedes un pequeno resumo de imaxes das alumnas do Ciclo Medio de Atención a Persoas en Situación de Dependencia do noso IES, que tiveron un importante protagonismo na festividade do Samaín, elaborando saborosos postres e xestionando actividades lúdicas para os seus compañeiros e compañeiras do centro.
Aproveitamos tamén esta ocasión, para EVIDENCIAR a ausencia de aplicacións cun formato previo deseñado como o que aquí se ve, que nos permitan facer na nosa lingua, presentacións tan acaídas como a do Samaín.
Xa logo vai chegar o Nadal e ímos atopar o mesmo atranco para expresarnos como os máis na nosa propia lingua. Animamos a quen corresponda, a solventar esta carencia de programas e/ou aplicacións telemáticas.
Os prexuízos lingüísticos están formados a partir de falsidades, distorsión da realidade e falacias, que aumentan grazas á ignorancia sobre unha lingua. A imaxe anterior, recolle algúns dos principais prexuízos sobre a lingua galega, pois un grupo de xente nova galegofalante é criticado por falar na súa lingua.
O galego é considerado lingua de pobres, do rural, polo que se ve aos galegofalantes deste xeito, mais todas as linguas pasaron por duras etapas, e o galego precisamente perdurou grazas a que o pobo o mantivo vivo nos Séculos Escuros, época na cal se consideraba que o galego era unha lingua con pouco valor.
Máis de dous millóns de hab
itantes, unha cultura e gastronomía propias, unha terra de paisaxes de ensoño, esta é Galiza! Pero fáltalle a lingua, fáltalle o galego!
A nova xeración de xóves galegos non sente a necesidade de falar a súa lingua xa que na actualidade pode desenvolverse perfectamente usando o castelán ou mesmo unha lingua aínda máis foránea, o inglés. A importancia que se lle dá a estas dúas linguas provoca cada vez máis o abandono da lingua nai, o galego.
Na actualidade publícanse a diario noticias falsas na rede, a veces resulta tremendamente difícil distinguilas das auténticas, pero outras veces as falacias mesmo doen na vista.
O outro día navegando pola rede atopei un blog cuxo contido non puido sorprenderme máis. Neste explicábase (en teoría) a orixe e significado dalgunhas palabras en galego. Ata aquí todo normal, o preocupante ven cando analizamos a fondo os contidos de dita web. Da palabra “parabéns” dicía cousas como “los de la RAG han copiado del portugués la denominación parabéns para así diferenciarse del odiado castellano”, cando galego e portugués teñen unha orixe común; o mesmo acontece con abano, “me imagino que al ser en galegués será con V por aquello de que no se parezca al español”, e así con moitas outras palabras da nosa lingua. Esta páxina tamén defendía a existencia do “galegués”, un idioma artificial empregado na televisión de Galicia e nas escolas galegas, que segundo o autor ou autora do artigo baséase en substituír palabras que son idénticas en español e galego por outras inventadas ou copiadas do portugués. Todo isto resulta absurdo pois o idioma das aulas e dos medios de comunicación de Galicia é exactamente o mesmo que falamos os galegos.