Rafael Dieste, autor nado en Rianxo no 1899, escribe no ano 1926 a obra “Dos arquivos do trasno”, nesta edición apareceu publicada con oito contos, pero máis tarde en 1962, a mans da Editorial Galaxia, fíxose unha segunda edición na que aparecían vinte contos en vez dos oito da anterior edición, principalmente estes contos tratan temas populares, pero con aspectos innovadores. Un deses contos é  “Sobre a morte do Bieito”.

    Na súa primeira edición este relato tiña outro nome (Encol da morte de Bieito), isto é significativo xa que o título actual cambia o significado do que principalmente quería transmitir Dieste, xa que, “encol” literalmente significa xirar ao redor dun tema, pero foi substituído por “sobre”, que lle dá un valor de que é unha historia explicada, suprimíndose esa connotación especial de teima, que tiña a primeira versión do título.

O tema principal deste relato é a preocupación do narrador-protagonista por se o Bieito vai vivo ou morto o día que o van enterrar. A preocupación, que é o tema sobre o que xira todo o texto,  é o que leva á angustia ao protagonista. Esta agonía existencial vese reflectida a través das interactuacións do narrador co lector, buscando unha forma de aceptación, buscando sentirse ben e liberarse da súa culpa, por deixar que todo transcorrese e fuxir ao final por medo de que o viran profanando a tumba.

Hai outro tipo de característica no relato, que é o chamado terror psicolóxico, sufrido polo narrador, que lle ten medo ao ridículo, o que fai que quede calado en vez de salvarlle a vida ao suposto morto, isto permítenos caracterizar ao narrador, podemos deducir que é unha persoa tímida, indecisa, entre outras cousas.

Falando un pouco máis da estrutura do relato, é preciso sinalar que non se dota dunha introdución nin dun desenlace, simplemente é unha anécdota na que se poden diferenciar tres partes: na primeira sitúase ao lector, de camiño ao cemiterio, na segunda trasládase ao lector a xustificación dos actos do protagonista xerados pola dúbida: dicir que o Bieito vai vivo ou non dicilo? e nterceira preséntase ao lector ante a covardía e inseguridades do protagonista, cando volve ao cemiterio e foxe.

    En conclusión, Rafael Dieste escribe o relato de “Sobre a morte de Bieito”, para abordar un asunto que preocuba grandemente ás xentes do seu tempo: a posibilidade de ser enterrado vivo. 

Nestes días, máis que nunca, a palabra feminismo colle forza nas redes sociais e nos medios de comunicación, pero, que entendemos por feminismo? O feminismo é un movemento social que pide para a muller o recoñecemento dunhas capacidades e uns dereitos que tradicionalmente estaban reservados para os homes.

Na nosa sociedade, está presente o machismo dende hai moitos anos. Estamos acostumadas a escoitar que as mulleres so servimos para coidar aos cativos e facer as tarefas do fogar. Son moitas as mulleres que levan loitando dende hai anos pola igualdade entre os dous sexos. Seguramente vos soe o nome de Marie Curie, pois foi a primeira muller científica en recibir un Premio Nobel de química no ano 1911. Esta anunciou o descubrimento de dous novos elementos: o polonio e o radio. Este traballo comezouno a propia Marie e o seu marido, Pierre, decidiu abandonar as súas anteriores investigacións para axudala e apoiala en todos os seus proxectos. Esta foi unha actitude verdadeiramente envexable e sorprendente para a época na que se atopaban.

Nun día tan especial coma hoxe, 8 de marzo de 2019, non podería pasar desapercibida unha muller tan importante como foi Frida Kalho, un claro modelo a seguir. Na súa obra mostrase unha comprometida representación da forma e da experiencia feminina. Na sociedade do seu tempo, onde a supremacía do masculino constituía o sentido común, a muller xogaba un papel que claramente a supeditaba ao home. Foi das primeiras pintoras que expresou na súa obra a identidade feminina dende o seu propio punto de vista, esaxerando trazos considerados como masculinos como foron as súas cellas e o seu bigote, rexeitando a visión feminina tradicional.

Con todo isto quero dicir que houbo moitas mulleres revolucionarias que loitaron polos seus dereitos e polos seus soños, sen que ningunha figura masculina se lles puxese por riba. A labor de loitar polo que nos pertence herdámolo todas e cada unha de nós das mulleres que un día comezaron esta loita, polo que é o noso deber seguir con ela.

O día da muller celébrase cada 8 de marzo para lembrar que neste mesmo día, en 1857, tivo lugar a primeira manifestación de mulleres, que saíron ás rúas de New York para protestar polas condicións inhumanas nas que tiñan que traballar nunha empresa téxtil. Ademais, anos despois, o 25 de marzo de 1911, incendiouse unha fábrica de camisas na mesma cidade. En dito accidente morreron un total de 123 mulleres, foi o desastre industrial máis mortífero de New York.

Antes desta última data, varias cidades xa bautizaran dita xornada co nome de “Día da Muller”. En Europa foi en 1910 cando, durante a 2º Conferencia Internacional de Mulleres Socialistas, se decidiu proclamar o Día Internacional da Muller Traballadora.

Por outro lado, o feminismo é un movemento social e político que defende o principio de igualdade nos dereitos entre a muller e o home. Existe dende a antiga Grecia e unha das primeiras mulleres filósofas con principios feministas foi Hiparquía, que deixou o papel tradicional dado ás mulleres e comezou a usar a roupa dos homes para non seguir as tradicións da sociedade grega. Día tras día as mulleres loitamos para que se igualen os nosos dereitos cos dos homes, esiximos o mesmo salario, os mesmos roles na sociedade e non sufrir violencia polo feito de sermos mulleres.

En 1992, un locutor de radio e comentarista político conservador estadounidense, usou a palabra feminazi para referirse ás feministas; utilizado un sentido pexorativo contra o feminismo ou contra as feministas, argumentando que o feminismo non buscaba a igualdade entre homes e mulleres senón a supremacía das mulleres sobre os homes.

Nun día coma o 8 de marzo, precisamos estar unidas para reivindicar os nosos dereitos, e que esta data quede no noso recordo como o último día que mulleres e homes viviron en desigualdade. Porque negar que existen diferenzas é non asumir a realidade. Porque non precisamos gritar que somos libres, precisamos unha sociedade que non nos obrigue a ter que facelo.

Non quero cinxirme ás regras da arte! Os meus pensamentos son vagabundos, a miña imaxinación errante e a miña alma só se satisface de impresións.

Xamáis dominou na miña alma a esperanza da gloria, nin soñei nunca con loureiros que oprimisen a miña fronte. Só cantos de independencia e liberdade sairon dos meus beizos, aínda que arredor sentira, xa dende o berce, o ruído das cadeas que debían aprisionarme para sempre. Porque o patrimonio da muller son os grillóns da escravitude.

Eu, sen embargo, son libre, libre coma os paxaros, coma as brisas; coma as árbores no deserto e o pirata no mar.

Libre é o meu corazón, libre a miña alma e libre o meu pensamento, que se alza ata o ceo e descende ata a terra soberbio coma Luzbel e doce coma unha esperanza.

Cando os señores da terra me ameazan cunha mirada ou queren marcar a miña fronte cunha marca de oprobio, eu río coma eles rin, e fago, en aparencia, a miña iniquidade máis grande que a súa iniquidade. No fondo, o meu corazón é bo; pero non acato os mandatos dos meus iguais e creo que a súa feitura é igual ámiña feitura, e que a súa carne é igual á miña carne.

 ***

 Eu son libre. Nada pode conter a marcha dos meus pensamentos e eles son a lei que rexe o meu destino.

 ***

 Os remorsos son a herdanza das mulleres débiles. Eles corroen a súa existencia co recordo duns praceres que hoxe compraron a costa da súa felicidade e que mañá pesarán sobre a súa alma coma chumbo candente.

Espectros durmidos que descansan impasibles no regazo que se dispón a recibir outro obxecto que o que eles non representan, a abrazos que reciben outros abrazos que xuramos non admitir xamáis.

Dores punzantes e desgarradoras polo pasado, arrepentimentos vans, enmendas dun instante e reproducións eternas na culpa, e un desexo de virtude para o futuro, un nome honrado e sen luxar que poder entregar ao home que nos pide con sinceridade unha existencia núa de riquezas, máis pródiga en bondades e sensacións virxes.

He aquí as loitas precedidas sempre polos remorsos que velan o noso soño, as nosas esperanzas, as nosas ambicións.

E todo isto por unha debilidade.

Na actualidade, a pesar de que o feminismo está practicamente normalizado na nosa sociedade así como toda a loita pola igualdade entre homes e mulleres, a pesar diso, as mulleres seguimos sen ser iguais diante das miradas da meirande parte da sociedade. Todo isto débese en gran medida á educación transmitida de xeración en xeración, así como á cultura e á relixión.

A medida que o tempo avanza, a mentalidade da sociedade debería progresar proporcionalmente, pero isto non é así. A día de hoxe continúan existindo personas que non buscan unha solución porque directamente non ven o probelma, e outras que teñen a total seguridade de que as mulleres debemos ser discriminadas por ser inferiores aos homes, roubándonos así a liberdade en ámbitos como a vestimenta ou incluso sobre o noso propio corpo.

Nestes tempos, en que supostamente o feminismo triunfa, nos que supostamente todos somos iguais ante a lei, realmente non o somos ante a mirada dunha gran maioría de individuos, e isto débese á educación recibida de pais, profesores e da sociedade en xeral. Quen non pode negar o machismo reflectido en numerosas relixións que seguen miles, mesmo millóns, de persoas?

Os tempos avanzan apresuradamente pero parece que as mentalidades non concordan con estes e é que, a pesar de que vivimos no século XXI, moita xente segue non só crendo senón que asegurando, mesmo berrando, que as mulleres somos inferiores, roubándonos os dereitos que nos pertencen, como abortar dunha forma segura ou  vestirnos como queiramos sen ser acusadas de andar provocando. Provocando? Provocando qué? Que nos asubíen? Que nos chamen de todo? Que nos violen? Nada xustifica a violencia contra as mulleres, a violación,  o acos, a desigualdade… nin unha crenza relixiosa, nin unha peza de vestir. Nada.